Aşırı Sıcaklarda Beslenme
Yaz aylarının başlaması ile artan hava sıcaklıkları birtakım
sağlık sorunlarını da beraberinde getirmektedir. Sıcaklık ve nem
artışına bağlı olarak vücut ısısı artmakta ve metabolizma bu yeni duruma
uyum sağlamaya çalışmaktadır. Kalp debisinde düşme, doku ve organlarda
oksijenlenmede azalma, kalp atım sayısı ve kan basıncındaki artış
nedeniyle yaz aylarında özellikle yüksek tansiyon, kalp yetmezliği ve
koroner kalp hastalıklarında artış gözlenmektedir. Ayrıca sıcaklıkların
etkisiyle artan terleme ile birlikte su ve mineral kaybı sonucu, bayılma
hissi, bulantı, baş dönmesi gibi sağlık problemleri de
görülebilmektedir. Yaz aylarında özellikle bebek ve çocuklarda ishal
görülme sıklığı artmaktadır. Ayrıca sıcak havalarda besinlerin bozulma
riski artmakta ve besin kaynaklı zehirlenmeler sık görülmektedir.
Yaz sıcaklığından en çok etkilenenler çocuklar, yaşlılar,
hamileler, kalp ve şeker hastalığı olan bireylerdir. Yaz aylarında
sıklıkla görülen sağlık problemlerinin azaltılmasında sağlıklı beslenme
ve bu konuda toplumun bilinçlendirilmesi son derece önemlidir.
YAZ AYLARINA YÖNELİK SAĞLIKLI BESLENME ÖNERİLERİ
- Yaşamın her döneminde yeterli ve dengeli beslenme sağlığın
korunması için esastır. Bu nedenle, dört besin grubunda bulunan
besinlerden 3 ana ve 3 ara öğünde yeterli miktarlarda alınmalıdır.
- Kahvaltı günün en önemli öğünüdür. Yaz aylarında yapılacak
kahvaltıda az yağlı peynirler, zeytin ve taze sebzeler bulunmalı, kafein
içeren içecekler yerine de süt, meyve suyu, ıhlamur ve kuşburnu gibi
bitki çayları tercih edilmelidir.
- Yaz aylarında yağlı besinlerin ve yağda kızartmaların
tüketiminden kaçınılmalı; yemeklerde bitkisel sıvı yağların
kullanılmalı, yemekleri pişirirken ise kızartma ve kavurma yerine
haşlama, ızgara, kendi suyunda veya az suda pişirme gibi sağlıklı
pişirme yöntemleri uygulanmalıdır.
- Yaz aylarında vücut direncini artırmak ve vücudun yeterli
miktarda vitamin ve mineral alınmasını sağlamak için sebze ve meyve
çeşitlerinden yararlanılması önemlidir. Günde en az 5 porsiyon sebze ve
meyve tüketilmelidir.
- Kan şekerini hızla yükselten ve hızlı düşüren besinlerin
tercih edilmemesi, basit karbonhidrat olan saf şeker ve şekerli besinler
yerine kepekli ekmek, makarna, bulgur gibi lifli besinlerin
tüketilmesine özen gösterilmelidir.
- Enerjisi yüksek hamur tatlıları yerine sütlü tatlılar, meyve tatlıları, dondurma gibi tatlılar tercih edilmelidir.
- Terleme ile artan sıvı ve mineral kaybının önlenmesi için
yeterli sıvı alımı önemlidir. Ayrıca, yaşamın her döneminde yeterli sıvı
alımı vücutta oluşan toksinlerin (zararlı öğeler) atılması, vücut
fonksiyonlarının düzenli çalışmasında, metabolizma dengesinin
sağlanmasında ve vücutta pek çok biyokimyasal reaksiyonun
gerçekleşmesinde son derece önemli rol oynamaktadır. Bu nedenle, her gün
en az 2-2.5 litre (12-14 su bardağı) su içilmeli, sıvı alımının
karşılanmasında kahve, çay ve gazlı içecekler yerine süt, ayran ve meyve
suyu gibi içecekler tercih edilmelidir.
- Besin zehirlenmeleri özellikle yaz aylarında artmaktadır.
Çoğunlukla hafif seyirli ve kısa süreli olmalarına karşın, zehirlenmeye
yol açan besinle ve kişiyle ilgili bazı faktörler besin
zehirlenmelerinin zaman zaman daha ağır seyretmesine hatta ölümcül
olmasına yol açabilmektedir. Özellikle yaz aylarında dışarıda ve açıkta
satılan yiyeceklerin tüketiminden kaçınılmalı, çabuk bozulan potansiyel
riskli besinler (et, yumurta, süt, balık vb.) açıkta bekletilmemeli,
besinlerin hazırlanması ve pişirilmesi aşamalarında hijyen kurallarına
özen gösterilmelidir.
- Yaz aylarında özellikle rota virüslerden kaynaklanan bebek ve
çocuklarda yaygın olarak görülen ishallerin önlenmesinde el hijyeni ile
sebze ve meyveleri yemeden önce iyice yıkamak çok önemli olup, ishali
olanlar en yakın sağlık kuruluşuna başvurmalıdır.